ΟΜΙΛΙΑ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
31-3-2008
Βρεθήκαμε, σήμερα εδώ, πολίτες του Δήμου μας, ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου για να επαναθέσουμε το μείζονος σημασίας ζήτημα της παραλιακής ζώνης, στο Καραμπουρνάκι και ενόψει της απειλής να οικοδομηθεί όλο το παραλιακό μέτωπο κάτω από τη Θ.Σοφούλη και εντός των ορίων του Δήμου Καλαμαρίας.
Η αγάπη και ο σεβασμός για την ιστορία του τόπου μας θεωρείται δεδομένη. Ο τόπος αυτός κρύβει μεγάλη ιστορία – παλιά και σύγχρονη- και διαθέτει ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. Λέω «κρύβει» γιατί δεν έχει στο βαθμό που της αξίζει – αναδειχθεί η σημαντικότητα των αρχαιολογικών ευρημάτων που φέρνουν το Καραμπουρνάκι να κατέχει τη θέση της Αρχαίας Θέρμης.
Αυτά τα ευρήματα είναι που πιστοποιούν την ύπαρξη πολίχνης, η οποία ανέπτυξε επικοινωνία με το μυκηναϊκό κόσμο από τη 2η χιλιετία π.χ., εμπορικές σχέσεις με την Αθήνα κατά τους γεωμετρικούς χρόνους και με την Ιωνία κατά τους αρχαϊκούς. Η αρχαιολογική σκαπάνη και η οικοδομική δραστηριότητα φέρνουν συνεχώς στο φως και νέα στοιχεία σε όλη τη γεωγραφική έκταση, όχι μόνο μέσα στο στρατόπεδο αλλά και στο οικοδομικό διαμέρισμα της περιοχής. Με τα δύο λιμάνια και τη στρατηγική του θέση έπαιξε σημαντικό ρόλο και στα νεότερα χρόνια (Ελευθέριος Βενιζέλος, συμμαχία με την Entente, ερχομός των προσφύγων το ’22, γερμανική κατοχή, Αντίσταση, εγκατάσταση των Άγγλων στο στρατόπεδο κατά τον εμφύλιο).
Αποτέλεσε τόπο ανάπτυξης της λαϊκής μας μουσικής όπου καλλιτέχνες σαν τον Τσιτσάνη, τον Βαμβακάρη, τον Χιώτη, τον Καζαντζίδη, τον Μπιθικώτση, την Γιώτα Λύδια, τον Κουγιουμτζή και τόσοι άλλοι έζησαν και δημιούργησαν τα μικρά τους αριστουργήματα σ’ αυτόν εδώ τον τόπο.
Το Καραμπουρνάκι αποτελεί παράλιο φυσικό σχηματισμό ιδιαίτερου κάλλους με πανοραμική θέα και προς την πόλη της Θεσσαλονίκης, αλλά και προς το άνοιγμα του ομώνυμου κόλπου. Κατά το παρελθόν η θάλασσα και ο γύρω χώρος υπήρξε πηγή ζωής για τους κατοίκους του, μέσω της αλιείας αλλά και μέρος αναψυχής για ολόκληρη την πόλη (κολύμπι, περίπατος).
Από την άλλη εμφανίζονται, ως σύνηθες φαινόμενο, οι κάθε είδους αυθαιρεσίες που συνέβησαν και συμβαίνουν στη ζώνη μεταξύ των οδών Θ. Σοφούλη και της θάλασσας από τη Ναυτική Διοίκηση μέχρι την επέκταση της οδού Αργοναυτών αλλά και πιο πέρα στα όρια του Δήμου Θεσσαλονίκης. Πάμπολλα τα αυθαίρετα που κτίστηκαν εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης και που προφανώς διεκδικήθηκε η εκ των υστέρων νομιμοποίησή τους.
Και εδώ κατά την ταπεινή μας γνώμη είναι ένα από τα κλειδιά, όπως θα λέγαμε της υπόθεσης. Η ζώνη αιγιαλού παραλίας όπως αυτή χαράχτηκε το 1981 αφήνει μέσα της σχεδόν όλα τα κτίσματα που βρίσκονται κοντά στην παραλία, εκτός της ψαροταβέρνας του Καρεκλά. Ολόκληρα ή μέρος τους είναι μέσα στη ζώνη αιγιαλού παραλίας. Παρόλα αυτά οι επιχωματώσεις που έχουν επισυμβεί από τότε αλλά και από πριν δεν έχουν προηγούμενο, οι οποίες, βέβαια, δεν έγιναν με φυσικό τρόπο, εξάλλου μπορεί ο καθένας να ζητήσει τη γνώμη του οποιουδήποτε ειδικού επιστήμονα για να βεβαιωθεί πως δεν προκλήθηκαν από το κύμα. Το άξιο απορίας είναι ότι αυτές οι επιχωματώσεις έγιναν όχι μόνο από ιδιώτες, όχι μόνο από αθλητικά σωματεία – εδώ μπαίνει ένα τεράστιο ζήτημα, τι αθλητισμός είναι αυτός που θέλει να προάγει τη φυσική και ψυχική υγεία των ανθρώπων, όταν παρεμβαίνει με τόσο κακότεχνο και άσχημο τρόπο σε ένα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους περιβάλλον. Παρεμβάσεις όμως έκανε, δυστυχώς, και ο ίδιος ο δήμος, όπως το πιστοποιούν έγγραφα του Κεντρικού Λιμεναρχείου Θεσσαλονίκης με το αρ. 3312.5/31/90/ 5-7-90, και όπως εξάλλου διαπίστωσε η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου με επιτόπια εξέταση και η οποία παρακλήθηκε για την έκδοση πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής και την αποκατάσταση της έκτασης στην αρχική της κατάσταση.
Από τότε τίποτα δεν έγινε. Αντ’ αυτών, των νόμιμων ενεργειών προστασίας του χώρου, όπως θα περίμενε κανείς, διαπιστώνεται η καταστροφή και το συνεχές μπάζωμα σε μέρη όπως είναι ο Ν.Ο.Θ. κ.α. Υπάρχουν στη διάθεσή μας φωτογραφίες που αποδεικνύουν το μέγεθος των επιχωματώσεων. Αλλά και μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται βαρέα μηχανήματα για τον καθαρισμό της παραλίας, προκαλώντας περαιτέρω αλλοιώσεις του εδάφους, γεγονός απαράδεκτο. Υπάρχουν και οι αεροφωτογραφίες του 1930, 1938, 1960 και μετά που συνηγορούν υπέρ των παραπάνω. Το 2000 κατόπιν αίτησης του κέντρου διασκέδασης «Shark» έχουμε την επαναχάραξη αιγιαλού – παραλίας. Θα θυμίσω εδώ τις υποθέσεις του 1999 για τις παρανομίες των λειτουργιών, αλλά και των κατασκευών μέσα στη θάλασσα του εν λόγω καταστήματος. Σημειώνω ότι η προηγούμενη χάραξή της περνούσε επάνω από το εν λόγω κτίσμα.
Γιατί τα αναφέρουμε όλα αυτά: Για να καταδείξουμε μια όψη της θλιβερής κοινωνικής μας πραγματικότητας, η οποία αθέλητα μας οδηγεί στην κοινή διαπίστωση, πως όταν πολίτες, ιδιωτικά συμφέροντα και άλλοι αυθαιρετούν, όχι μόνο δεν διώκονται, όχι μόνο δεν μπαίνουν στη θέση τους, κατά την κοινή λαϊκή έκφραση, αλλά και επιβραβεύονται.
Το 1966 με Β.Δ. που εκδόθηκε στις 28-4-1966 και δημοσιεύθηκε στο φύλλο 72/9-5-66 της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, όλη η επίμαχη περιοχή στο Καραμπουρνάκι χαρακτηριζόταν σαν πράσινο. Μια έκταση 512 στρέμματα χαρακτηριζόταν σαν πράσινο, κατόπιν ενεργειών του πρώην δημάρχου Μενέλαου Αλεξιάδη. Στις προτάσεις της τότε δημοτικής αρχής αντιτάχθηκε από την αρχή το Ταμείο Εθνικής Άμυνας (Τ.Ε.Θ.Α.) και πούλησε 333 στρέμματα της περιοχής στον αυτόνομο οικοδομικό οργανισμό Αξιωματικών για να χτίσει οικισμό για τα μέλη του. Έγινε, όμως, από μεριάς του Δημοσίου, παρέμβαση με τη συνδρομή πάλι επί δημαρχίας του Μ.Αλεξιάδη αυτή τη φορά – μετά την επταετία της στρατιωτικής δικτακτορίας – στο Στ.Ε και έτσι σταμάτησε η αγοραπωλησία. Εν τω μεταξύ όμως, ήδη, μέσα στη διάρκεια της δικτακτορίας οικοδομήθηκε, αναρωτιόμαστε με ποιον τρόπο, ένα ολόκληρο τετράγωνο επί της Θ.Σοφούλη εκεί που είναι το κτίριο της Λέσχης του Ο.Τ.Ε. μαζί με άλλες πολυκατοικίες, πολύ κοντά στη θάλασσα και παρά το χαρακτηρισμένο πράσινο και το πράγμα, δυστυχώς, δεν σταματά εδώ. Έχουμε τις εξαμβλωματικές κακότεχνες παρεμβάσεις του Ν.Ο.Θ. με τις παράνομες περιφράξεις – φρούρια- για την προστασία άραγε τίνος;
Ποιος ελέγχει τους σκοπούς για τους οποίους δόθηκαν παραχωρητήρια ακόμη και της θαλάσσιας έκτασης; Συνάδουν οι στόχοι του αθλητικού πνεύματος, όπως ανέφερα προηγουμένως, με τη βάναυση κακοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος; Με την καταχρηστική άσκηση παραεξουσίας και δύναμης που ακόμη και αυτοί οι ερασιτέχνες και επαγγελματίες ψαράδες που αν μη τι άλλο δίνουν μια γραφικότητα με μια ήπιας μορφής παρέμβασης και σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, τη θάλασσα, απειλούνται με έξωση από το χώρο ελλιμενισμού των μικρών σκαφών τους, τις βάρκες;
Το δημοτικό συμβούλιο ψήφισε στις 5-9-2005 τη νομιμοποίηση όλων των αυθαιρέτων του Ν.Ο.Θ., και έπειτα ακολούθησε η νομιμοποίηση των αυθαιρεσιών που προκλήθηκαν από άλλους ομίλους. Σε αυτό το σημείο αισθανόμαστε την ανάγκη να δηλώσουμε ότι δεν εναντιωνόμαστε με κανένα τρόπο στον αθλητισμό και το αθλητικό πνεύμα. Δεν πιστεύουμε όμως ότι οι κάθε είδους αυθαιρεσίες είναι το αναγκαστικό προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη οποιασδήποτε αθλητικής δραστηριότητας. Τα αναφέρουμε όλα αυτά για να καταδείξουμε την κατάσταση που επικρατεί σ’ αυτή την περιοχή και τι καλούμαστε πολιτεία, δήμος και πολίτες να λύσουμε και ποια είναι η κατεύθυνση που πρέπει να δώσουμε στα πράγματα ώστε να αντιπαλέψουμε τις κακές πολιτικές του παρελθόντος. Να σταματήσει η υποβάθμιση της περιοχής με κακόγουστες και ανάρμοστες παρεμβάσεις. Με τις κακές χρήσεις γης και με τα νεκροταφεία αυτοκινήτων. Αναφέρομαι στις μάντρες αυτοκινήτων αλλά και στους μεγάλους χώρους παρκαρίσματος μπροστά σε κέντρα διασκέδασης της περιοχής με τις περιφράξεις πολύ κοντά στη θάλασσα και που το όλο θέαμα βάλλει ενάντια στους στοιχειώδεις κανόνες αισθητικής και δημιουργεί στους πολίτες ατμόσφαιρα ασφυξίας. Σ’ αυτό το σημείο θέλουμε να επισημάνουμε τον κυρίαρχο ρόλο που παίζει το όριο της αιγιαλίτιδας ζώνης.
Μέσα σε αυτό το θολό, θα λέγαμε, τοπίο έρχονται και οι αιτήσεις έγκρισης οικοδομικών αδειών που αφορούν στους εναπομείναντες ελεύθερους χώρους της περιοχής, από κάποιους συμπολίτες μας – εμείς εδώ θα τους λέμε φερόμενους ιδιοκτήτες. Τους λέμε έτσι, γιατί δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο από πού και πως βρέθηκαν οι τίτλοι ιδιοκτησίας σε μια περιοχή που ακόμη και σε μια φωτογραφία που έδειχνε σε συνέντευξη τύπου ο αντιδήμαρχος κ. Σαρηγιάννης φαίνονται στρατιωτικές εγκαταστάσεις – η φωτογραφία είναι τραβηγμένη πριν τον ερχομό των προσφύγων – και που ακόμη σε ένα συμβόλαιο, που αντίγραφο του έχουμε στα χέρια μας, ο χώρος χαρακτηρίζεται ως αμπελότοπος, όταν είναι γνωστό ότι η παραλία ήταν πολύ ψηλότερα από ότι είναι τώρα.
Νομίζουμε, λοιπόν, χωρίς να κάνουμε τους ειδικούς ότι θα έπρεπε να διερευνηθούν σε βάθος οι τίτλοι ιδιοκτησίας της περιοχής και αυτό για προφανείς λόγους. Λίγες ημέρες πριν ο Δήμαρχος Καλαμαριάς κ. Οικονομίδης σε συνέντευξη που έδωσε προς τα Μ.Μ.Ε. ανέφερε ότι το κόστος που θα προκύψει από τις απαλλοτριώσεις των εν λόγω ιδιοκτησιών ανέρχεται στο ποσό των 90.000.000 ευρώ, ποσό υπέρογκο από ότι αντιλαμβάνεστε. Και εδώ έρχεται το ερώτημα. Γιατί δεν φρόντιζε η δημοτική αρχή – και η προηγούμενη – να γίνει η απαλλοτρίωση σε προηγούμενα χρόνια, όταν το ποσό ήταν σαφέστατα πολύ μικρότερο (20.000.000 δρχ. για ένα μεγάλο κομμάτι – τόσο είναι το κόστος που αναγράφεται σε ένα συμβόλαιο του 1982-1983).
Ζητάμε λοιπόν να ερευνηθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς σε βάθος, πράγμα που όφειλε ο Δήμος ήδη να έχει κάνει και ρίχνουμε την ιδέα: Καμία απόφαση έναντι του δημοσίου δεν είναι τελεσίδικη, όταν προκύψουν νέα στοιχεία. Προσπαθούν ορισμένοι να μας πουν πως τα πράγματα αλλάζουν, εκσυγχρονίζονται. Απαντάμε. Γιατί να μην αλλάζουν προς το καλύτερο, με σχεδιασμούς που θα στηρίζονται στην αναγκαιότητα ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, απελευθερωμένων από την έννοια της κερδοσκοπίας και της εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων σε βάρος εκείνων των χαρακτηριστικών που συνιστούν την έννοια του δημόσιου αγαθού όπως είναι το να μπορεί κάποιος να κάνει ελεύθερα και απρόσκοπτα έναν περίπατο, να επισκέπτεται ελεύθερα τη θάλασσα – κατά μήκος όλου του παραλιακού μετώπου – τη θάλασσα που είναι τόσο κοντά μας μα και που γίνεται ότι είναι δυνατό για να μας πείσουν ότι είναι μακριά και που αν συμβεί αυτό, που απευχόμαστε και αντιπαλεύουμε, θα γίνει ακόμη μακρύτερα.
Ξεσηκωθήκαμε εμείς οι κάτοικοι, όχι για να παρακαλέσουμε αλλά για να απαιτήσουμε την κατάκτηση όλου του παραθαλάσσιου χώρου, του παραλιακού μετώπου απ΄ άκρη σ’ άκρη του τη συνεργασία με το Δήμο Θεσσαλονίκης, που κατάφερε μέσα στα χρόνια να έχει στη δικαιοδοσία του τμήμα της παραλιακής ζώνης στο Καραμπουρνάκι.
Οραματιζόμαστε ανοικτούς χώρους, πάρκα, πράσινο, ήπιας μορφής αθλητικές δραστηριότητες για τους πολίτες στη βάση του ερασιτεχνισμού χωρίς γκέτο, παράγοντες και conclavia.
Να αποδώσουμε στον τόπο μας την ενοποίηση του. Παραλία Καραμπουρνάκι – στρατόπεδο Καραμπουρνάκι όπως χαρακτηρίζεται από τους αρχαιολόγους και αναγράφεται ολόκληρο το παραθαλάσσιο μέτωπο να γίνει χώρος ενός συνεχούς περιπάτου πολιτισμού, ομορφιάς, που θα δίνει χαρά και απόλαυση και που θα χαρίζει τη μαγεία του σε όλους τους πολίτες και δημότες του δήμου μας, αλλά και ολόκληρης της πόλης. Έτσι το ζήτημα μας αναδεικνύεται σε υπερτοπικής σημασίας. Αρκεί το υπερτοπικής να αναφέρεται προκειμένου να αποτυπώσει την ιδιαίτερη σημασία του θέματος και όχι την απεμπόληση των ευθυνών που έχει η τοπική εξουσία.
Απορρίπτουμε τον εγκλωβισμό και την περικύκλωση της ζωής μας από μπετόν που φράζει ακόμη και την ευεργετική επίδραση της θαλάσσιας αύρας, του Αγίου Βαρδάρη, αυτού του καθαρτήριου ανέμου για την πόλη – όπως τον ονομάζει ο σημαντικός μας πεζογράφος Γιώργος Ιωάννου.
Από το 1989 ο θαλάσσιος χώρος μπροστά από την εν λόγω περιοχή (αρχαίο Κελάριο) έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός και απαγορεύεται κάθε εκσκαφική εργασία, εδαφική διαμόρφωση, λιμενικά και πάσης φύσεως τεχνικά έργα.
Υπάρχει απόφαση της επιτροπής αναστολών του Στ.Ε. αρ. 650/1993 που αναγορεύει την ιστορική, όπως αναφέρει, «παραλία Καραμπουρνάκι» σε χώρο ιστορικό, αρχαιολογικό και ιδιαίτερου φυσικού κάλους.
Ο Δήμος δεν εκμεταλλεύτηκε κατά τη γνώμη μας τα βασικά στοιχεία:
1) το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος αναγνωρισμένο από όλους. Εξ’ αυτής της διαπίστωσης προκύπτει και η αυξημένη ζήτηση της κατοικίας και το υψηλό κόστος που συνοδεύει την απόκτησή της.
2) την ύπαρξη ενάλιων αρχαιοτήτων (αρχαίο Κεφάλαιο)
3) τις σημαντικότατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις.
4) την πολύπλευρη και διαφανή ενημέρωση των πολιτών. Εδώ παρατηρείται ένα τεράστιο έλλειμα, ένα απόλυτο κενό. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η παρέμβαση της κοινωνίας.
Σήμερα ξεσηκώνονται πολίτες τριών κατηγοριών.
Α)Αυτοί που ίσως κάποιοι θα πουν ότι τα διαμερίσματα τους είναι μπροστά στη Θ.Σοφούλη και ίσως βλέπουν την υποβάθμιση που θα επισυμβεί στις περιουσίες τους, γεγονός θεμιτό θα λέγαμε.
Β) Ανάμεσα τους, όμως, βρίσκονται και πιο παλιοί κάτοικοι που έζησαν βίωσαν με πιο εντατικό τρόπο την σπάνια ομορφιά που ανέδυε ο τόπος κατά το παρελθόν και που θέλουν να τη δουν να επανέρχεται σε όλο της το μεγαλείο.
Γ) Αλλά εδώ μέσα βρίσκονται και πιο νέες γενιές, που απαιτούν το σύγχρονο σχεδιασμό στην κατεύθυνση διαφύλαξης του ανοιχτού ορίζοντα, της διαμόρφωσης ενός σύγχρονου πλαισίου που θα σέβεται τις ανάγκες του πολίτη, στοιχεία μιας ανάλογης πολιτικής που σίγουρα έλειψε όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Όλοι αυτοί μαζί με πολίτες της πόλης και του Δήμου μας συναντιόμαστε στον ίδιο σκοπό, στον ίδιο στόχο, στην ίδια προοπτική.Για αυτό σας καλούμε κ. Δήμαρχε μαζί με όλες τις δημοτικές παρατάξεις και τους κατοίκους για την υιοθέτηση μιας ενιαίας στρατηγικής στην κατεύθυνση που ήδη αναφέραμε χωρίς κρυμμένους άσσους, νομικίστικα τερτίπια, αμφιταλαντεύσεις και μυστικές πολιτικές διαδρόμων.
Να προχωρήσουμε με μια ξεκάθαρη και διάφανη λογική που θα εξυπηρετήσει τον τόπο, που θα σέβεται το χώρο, το περιβάλλον, που θα διασώζει τη μνήμη και που θα αναδεικνύει την πλούσια πολιτισμική παρακαταθήκη και θα δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης όλων των πολιτών στο δημόσιο αγαθό του κοινόχρηστου χώρου.
Απαιτούμε από εσάς, ως εκλεγμένοι συμπολίτες μας- και προτιμώ αυτόν το χαρακτηρισμό απ’ ότι το «άρχοντες» για να δώσω επίφαση στη δημοκρατικότητα των θεσμών και όχι στα αξιώματα – να προασπίσετε την έννοια του δημόσιου συμφέροντος. Είναι ευκαιρία από εδώ να ξεκινήσει η εκστρατεία ώστε να κερδηθεί το στοίχημα υπέρ μιας άλλης λογικής για τα δημόσια πράγματα και που θα ορίζει ότι πλούτος δεν είναι μόνο το χρήμα και ότι το δημόσιο αγαθό είναι πάνω από τα ιδιωτικά συμφέροντα.
Σας ευχαριστώ.
